Motorische ontwikkelingsachterstand – Wat is kinderfysiotherapie?

MOTORISCHE ONTWIKKELINGSACHTERSTAND

Wat is een motorische ontwikkelingsachterstand?

De motorische ontwikkeling is niet losstaand te zien van ontwikkeling op andere domeinen (de sociaal-emotionele en de spraak-taal ontwikkeling). Er is veel variatie in de motorische ontwikkeling van een kind. Of een kind een normale ontwikkeling doormaakt hangt af van vele factoren, waaronder erfelijkheid, mogelijkheden vanuit de omgeving en persoonlijke factoren van het kind. De vraag die veel ouders stellen: “loopt mijn kind achter in zijn ontwikkeling, of is dit normaal?” is dus niet eenvoudig te beantwoorden.

De rol van de kinderfysiotherapeut

De kinderfysiotherapeut is de specialist op het gebied van bewegen en motorische ontwikkeling. Om te bepalen of er sprake is van een afwijkende motorische ontwikkeling heeft de kinderfysiotherapeut beschikking tot verschillende motorische tests. Hiermee kan het kind met leeftijdsnoten vergeleken worden, of met zichzelf, om eventuele vooruitgang of achteruitgang te meten. Daarnaast beoordeelt de kinderfysiotherapeut de kwaliteit van de bewegingen die het kind maakt. Hierdoor is de kinderfysiotherapeut in staat om per kind te bekijken of de vaardigheden die hij/zij laat zijn binnen de norm vallen of afwijkend zijn.

Een kind dat zich normaal ontwikkelt zal niet behandeld hoeven worden, enkele tips voor ouders zijn dan al voldoende om het kind te stimuleren in zijn ontwikkeling. Wanneer er sprake is van een afwijkende ontwikkeling maakt de kinderfysiotherapeut een afweging of het kind doorverwezen moet worden voor verder onderzoek of dat een kinderfysiotherapeutische behandeling volstaat. Soms wordt voor een combinatie van beide gekozen.

De behandeling van de kinderfysiotherapeut is voor ieder kind anders, er wordt specifiek gekeken naar de vaardigheden waar het kind moeite mee heeft en de mogelijke oorzaken hiervoor. Neem als voorbeeld een kind dat niet goed meekomt in de gymles. Dat kan vele oorzaken hebben (te weinig spierkracht, te weinig conditie, evenwichtsproblemen, moeite met coördinatie enz.) De oorzaak kan ook liggen in faalangst of bijvoorbeeld visusproblemen. De kinderfysiotherapeut zal in die gevallen doorverwijzen naar een andere behandelaar.
Een kinderfysiohterapeut bekijkt precies waar het bij een kind misgaat en zorgt dat de behandeling gericht is op dat onderdeel. Spelenderwijs wordt de vaardigheid aangeleerd. De kinderfysiotherapeut is in staat om te zoeken naar wat het kind nog nét wel kan, om vanuit daar de taak die het kind uitvoert in kleine stapjes moeilijker te maken. Iedere behandeling wordt op maat afgestemd op de mogelijkheden van het kind.

Grove motoriek

Problemen met de grove motoriek kunnen zich op allerlei manieren uiten. Enkele voorbeelden:

Een jongen van 11 maanden komt nog niet zelfstandig tot zit.
Een meisje van 18 maanden loopt nog niet los.
Een peuter valt steeds.
Een kleuter valt op in de klas: ‘hij beweegt anders dan zijn klasgenootjes’ geeft de leerkracht aan.
Een kind van 7 komt niet mee in de gymles.

De kinderfysiotherapeut is in staat om te beoordelen waardoor deze problemen veroorzaakt worden en of er een behandeling nodig is.

Fijne motoriek

Problemen met de fijne motoriek kunnen op verschillende leeftijden voorkomen, maar worden vooral gezien in de kleuterleeftijd, omdat er dan meer geknutseld en getekend wordt. Kinderen moeten leren knippen en tekenen binnen de lijntjes. Dit vereist veel oefening, het ene kind leert dat sneller dan het andere. Sommige kinderen blijven bepaalde dingen echter fout doen, ook al oefenen ze op school en thuis al veel. De kinderfysiotherapeut kan dan specifiek voor dit kind bekijken waar de oorzaak van dit probleem ligt en een individuele behandeling hierop richten.

Schrijven

Schrijven wordt nog steeds gezien als een belangrijk communicatiemiddel. Tegenwoordig verloopt steeds meer communicatie via de computer in plaats van op papier. Waarom is schrijven dan toch zo belangrijk voor kinderen? Natuurlijk omdat kinderen nu (nog) niet altijd een computer, tablet of telefoon bij de hand hebben. Maar ook omdat schrijven belangrijk is voor de taalvaardigheid. Jonge kinderen leren woorden en letters aanzienlijk beter herkennen wanneer ze leren schrijven dan wanneer ze leren typen. Daarnaast leren ze eenvoudige woorden beter te spellen door te schrijven dan wanneer ze starten met het typen zonder te hebben leren schrijven.

Schrijfprobleem

Niet iedereen schrijft even netjes, maar we spreken pas echt van een schrijfprobleem wanneer het handschrift nauwelijks of niet leesbaar is; het tempo van schrijven veel lager ligt dan bij leeftijdsgenoten; het kind de schrijfbeweging niet aangeleerd krijgt of wanneer er pijn is bij het schrijven. Schrijven is niet alleen een motorische taak, maar ook een cognitieve. Wanneer een kind wordt doorverwezen met een schrijfprobleem zal de kinderfysiotherapeut eerst een onderzoek starten om te bekijken of het schrijfprobleem veroorzaakt wordt vanuit de motoriek. Als dat het geval is, kan de kinderfysiotherapeut een behandeling starten. Is dat niet het geval, dan zal verder gekeken moeten worden bij andere behandelaars waar het probleem door veroorzaakt wordt.

Ook wanneer het schrijfprobleem door een motorisch probleem veroorzaakt wordt, zijn er nog veel behandelmogelijkheden. De kinderfysiotherapeut bekijkt per kind waardoor het schrijfprobleem veroorzaakt lijkt te worden en zet daar de behandeling op in. Een behandeling van het ene kind kan dus totaal anders zijn dan dat van het andere. Natuurlijk zal een groot deel van de behandeling bestaan uit (voorbereidende) schrijftaken. De kinderfysiotherapeut zoekt naar taken die precies aansluiten bij het kind: de taak moet moeilijk zijn, maar het kind moet hem wel uit kunnen voeren. Dit zal zowel bij de kinderfysiotherapeut, als thuis geoefend moeten worden.

Literatuur: